به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

هشدار به کشور‌های حوضه ارس/ مصادره ۸۳ درصد ارس توسط ترکیه!

تاریخ انتشار: ۱۸ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۷۴۵۶۴

مناقشات آبی بر سر رودخانه‌های مرزی در نقاط مختلفی دنیا وجود دارد و معمولاً کشور‌هایی که در بالادست رودخانه‌ها هستند، از این ویژگی به عنوان اهرم فشاری بر کشور‌های پایین‌دست استفاده می‌کنند.

این موضوع در منطقه خاورمیانه نیز پررنگ است و در سال‌های اخیر موضوع مناقشات آبی کشور ما را درگیر کرده و متأسفانه عملکرد منفعلانه مسئولین در بحث "دیپلماسی محیط زیست" به کشور‌هایی همچون افغانستان و ترکیه اجازه داده تا از موقعیت خود سوء استفاده کرده و قصد دارند که آب را سلاحی برای تحت فشار گذاشتن جمهوری اسلامی ایران بسازند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سیاست‌های آبی خصمانه ترکیه در قبال کشور‌های همسایه در حوضه دجله و فرات و در حوضه رودخانه ارس در قالب پروژه‌های "گاپ" و "داپ" دنبال می‌شود و این کشور قصد دارد تا با ساخت سد‌های متعدد حقابه کشور‌های پایین‌دست از این رودخانه‌ها را پایمال کرده و از آب به عنوان ابزار قدرت در منطقه استفاده کند.

پیش از این اثر سدسازی‌های پروژه گاپ در خشکسالی‌های اخیر عراق، سوریه و ایران مشخص شده بود و اکنون همه کارشناسان در رابطه با زیاده‌خواهی‌های این کشور در حوضه آبریز رودخانه ارس هشدار می‌دهند.

به تازگی مطالعه جدیدی درخصوص نقشه‌های ترکیه در قابل رود ارس توسط سعید نسترنی عموقین، سیده زهرا قریشی، حجت میان‌آبادی و عاطفه پرورش‌ریزی انجام و در سامانه نشر مجلات دانشگاه تهران منتشر شده است. این مطالعه نشان می‌دهد که ترکیه با جلوگیری از ورود آب به سایر کشور‌های این حوضه قصد دارد تا ۸۳ درصد پتانسیل رود ارس را داخل مرز‌های خود مهار کند.

در این مطالعه آمده است، کشور ترکیه تا قبل از سال ۲۰۰۰ میلادی، تنها چهار سد با مجموع ظرفیت ۶۲۱‍ میلیون مترمکعب در حوضه رودخانه ارس به بهره‌برداری رسانده بود، اما طی دو دهه بعد، یعنی تا سال ۲۰۲۰ با ساخت پنج سد دیگر با مجموع ظرفیت ۸۴۶ میلیون مترمکعب، قادر به مهار یک میلیارد و ۴۶۸ میلیون مترمکعب از آب رودخانه ارس شده است.

اما مقامات ترکیه به‌همین میزان بسنده نکرده و از سال ۲۰۱۴ احداث هفت سد دیگر در حوضه ارس را هم آغاز کرده‌اند. این سد‌ها در مجموع، ظرفیتی معادل یک میلیارد و ۸۷۴ میلیون مترمکعب دارند. علاوه‌بر این هفت سد، برنامه‌ریزی برای هفت سد دیگر نیز در دستورکار مقامات ترکیه قرار گرفته است که برابر اطلاعات منتشرشده مجموع ظرفیت آنها ۴۰۱ میلیون مترمکعب است. 

این بدان معناست که پس از ساخت تمامی سد‌های برنامه‌ریزی‌شده و در دست احداث، ترکیه قادر خواهد بود ۳ میلیارد و ۷۴۳ میلیون مترمکعب آب را در این حوضه آبریز فرامرزی مهار کند. این درحالی است که برابر اطلاعات DSI، میانگین پتانسیل حوضه رودخانه ارس در کشور ترکیه برابر با ۴ میلیارد و ۴۷۳ میلیون مترمکعب است.

به بیان دیگر، ترکیه برنامه‌ریزی کرده که بیش از ۸۳ درصد پتانسیل حوضه آبریز ارس را در خاک خود کنترل و مهار کند، موضوعی که تأثیری عمیق بر پایین‌دست رودخانه خواهد گذاشت.

نویسندگان با اشاره به سیاست آب به جای نفت که در بسیاری از کشور‌های فاقد منابع نفت و گاز دیده می‌شود، معتقد هستند، ترکیه در تأمین انرژی موردنیاز خود وابسته به کشور‌های منطقه است و به‌همین دلیل این کشور درصدد است تا در کنار سیاست به‌حداقل رساندن وابستگی به واردات نفت، تولید انرژی برقابی خود و درنتیجه آن کنترل آب به‌واسطه سد را افزایش دهد.

ترکیه به کمک رسانه‌ها خود را قربانی تنش آبی نشان داده است!

محققان می‌گویند: سیاستمداران ترکیه با تشکیل ائتلافات آبی در سطوح بازیگران استانی تا کشوری، در حال مشروعیت بخشیدن به دو موضوع اساسی هستند:

۱. ترکیه جزو کشور‌هایی است که در تنش آبی قرار دارد.

۲. سازه‌های کنترل آبی کشور ترکیه، تهدیدی برای کشور‌های پایین‌دست نیستند.

کشور ترکیه ائتلافات آبی متشکل از مقامات دولتی، متخصصان آب و روزنامه‌نگاران ایجاد کرده است تا در سطح بین‌الملل روایت‌های مشابهی از بازیگران مختلف بیان شود تا برای همگان یقین شود که آب ابزار دستیابی به اهداف سیاسی ترکیه نیست و شواهد نشان می‌دهند که این کشور با استفاده از ابزار‌های نوین دیپلماسی، در این مورد تا حد زیادی موفق بوده است.

نابودی مناطق اقتصادی شمال غرب ایران به واسطه کاهش آورده رودخانه ارس

پژوهشگران هشدار می‌دهند که اقدامات ترکیه در حوضه آبریز فرامرزی ارس بر کمیت و کیفیت آب این رودخانه تأثیر سوء دارد. آنها می‌گویند تغییر کمیت و کیفیت جریان ورودی از رودخانه ارس به ایران می‌تواند «منطقه آزاد تجاری ماکو» و «منطقه آزاد ارس» را که نقش مهمی در اقتصاد کشور دارند، متضرر کنند.

همچنین «دشت مغان» که درصد قابل‌توجهی از امنیت غذایی ایران را تأمین می‌کند، تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. تغییر کیفیت آب ارس و پروژه‌های توسعه‌ای در بالادست در ارمنستان و ترکیه در حوضه آبریز فرامرزی ارس از جمله عواملی هستند که می‌توانند بر شدت مناقشه میان کشور‌های ساحلی ارس بیفزایند.

ضرورت بکارگیری ابزار‌های نوین دیپلماسی آب

محققان این مطالعه در پایان خاطرنشان کردند: توصیه می‌شود "ابزار‌های نوین دیپلماسی آب" برای جمهوری اسلامی ایران در حوزه آبریز فرامرزی ارس شناسایی شد و کارکرد و کاربرد آن تعیین شود.

همچنین ضروری است بازیگران اثرگذار و اثرپذیر بر روابط هیدروپلیتیکی ایران در حوزه آبریز فرامرزی ارس در مقیاس فرو و فرامطقه‌ای شناسایی شوند. این بازیگران ممکن از کشور‌های ثالثی باشند که از وجود مناقشه در منطقه منتفع خواهند شد و ایجاد اختلاف بر سر آب‌های مشترک فرامرزی حوزه آبریز ارس را عوامل برای دستیافی به اهداف خود یابند

همچنین تاکید می‌شود کشور ایران در حوزه هیدروپلیتیک به طور عام نیازمند ظرفیت‌سازی‌های نهادی سازمانی اجتماعی و عمومی است. مطالعه درهم‌تنیدگی اقدامات هیدروپولیتیکی انرژی و ترانزیتی ترکیه در کنار تحولات سیاسی و امنیتی در منطقه دارای اهمیت است که امید است در دستور کار جدی نهاد‌های سیاستگذار در کشور قرار گیرد.

باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی محیط زیست

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: محیط زیست تحولات اجتماعی میلیون مترمکعب رودخانه ارس حوضه آبریز کشور ترکیه پایین دست

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۷۴۵۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

صدور ۲ هشدار سطح نارنجی و زرد هواشناسی در هرمزگان

مدیرکل مدیریت بحران استانداری هرمزگان از صدور یک هشدار سطح نارنجی و یک هشدار سطح زرد هواشناسی در سطح استان خبرداد. - اخبار استانها -

مهرداد حسن‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم در بندرعباس اظهار داشت: پیرو هشدارهای هواشناسی از سوی اداره‌کل هواشناسی استان و خروجی نقشه‌ها و مدل‌های هواشناسی برای روزهای آینده بیانگر شرایط ناپایدار جوی و دریایی خواهد بود.

وی از صدور هشدار سطح نارنجی هواشناسی خبر داد و گفت: این سامانه سبب تشدید فعالیت سامانه بارشی در روزهای چهارشنبه تا پنج شنبه این هفته خواهد شد.

وی افزود: این سامانه همراه با رگبار شدید باران و رعد و برق همراه با تگرگ و تندباد لحظه‌ای خواهد بود و چهارشنبه در شهرستان‌های بستک، پارسیان، جزیره کیش، جزیره لاوان، جزیره سیری، ابوموسی، بندرلنگه، حاجی آباد و تنب بزرگ بیشترین فعالیت را خواهد داشت.

حسن‌زاده گفت: روز پنج شنبه نیز این سامانه بارشی در بندرعباس، بستک، خمیر، سیریک، بندرلنگه، پارسیان، تنب بزرگ، جاسک، ابوموسی، جزیره سیری حاجی آباد، رودان، بشاگرد،، قشم، کیش، جزیره لاوان، میناب و هشتبندی فعالیت خواهد داشت. 

وی تصریح کرد: این سامانه سبب سیلابی شدن رودخانه‌های فصلی، آبگرفتگی معابر، جاری شدن روان‌آب، احتمال خسارت در اثر تندباد لحظه‌ای و خسارت به محصولات کشاورزی می‌شود.  

مدیرکل مدیریت بحران استانداری هرمزگان همچنین از صدور هشدار سطح زرد خبرداد و گفت: بر این اساس یک هشدار سطح زرد هواشناسی صادر شده که مطابق آن شاهد فعالیت سامانه بارشی در پاره‌ای از نقاط استان از صبح چهارشنبه تا آخر وقت جمعه هفته جاری خواهیم بود. 

وی تاکید کرد گفت: بر اساس این سامانه شاهد رگبار باران و رعدوبرق گاهی تندباد لحظه‌ای با احتمال تگرگ با تاکید بر سراسر استان از جمله در شهرستان‌های بندرعباس، خمیر، سیریک، جاسک، میناب، رودان، قشم، بشاگرد، حاجی‌آباد، بندرلنگه، ابوموسی، جزیره سیری، جزیره کیش، جزیره لاوان، بستک، پارسیان، تنب‌بزرگ، هشتبندی سواحل و ارتفاعات خواهیم بود. 

حسن زاده تصریح کرد: اثر مخاطره این سامانه آبگرفتگی معابر عمومی، احتمال طغیان رودخانه‎‌های فصلی و بالا آمدن آب رودخانه‌ها، احتمال آسیب به محصولات کشاورزی است و توصیه می‌شود از تردد و اسکان در حاشیه رودخانه‌های فصلی، خودداری از صعود به ارتفاعات و چرای دام در مناطق مرتفع، اطمینان ازاستحکام سازه‌های سبک، احتیاط در ترددهای جاده‌ای، محافظت از محصولات کشاورزی خودداری شود. 

مدیرکل مدیریت بحران استانداری هرمزگان گفت: اعضای ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران استان و شهرستان‌های تابعه ضمن آمادگی کامل، هماهنگی لازم را به‌منظور فراهم‌نمودن تمهیدات لازم از جمله اطلاع‌رسانی و هشدار به‌موقع از طریق رسانه‌های محلی، رعایت نکات ایمنی و ... به‌عمل آورند.

انتهای پیام/864/.